بنام خدا
سلام دوستان
دوم: رکن دوم اجرای عدالت, پیروان و امتهای اسلامی می باشند که باید ظرفیتهای لازم (فرهنگی, سیاسی, اعتقادی,...) برای اجرای عدالت را داشته باشند که متاسفانهعدم وجود چنین خصیصه ای، علت اصلی عدم اجرای عدالت در ملل اسلامی به شمار می آید.
بنابر احادیث و بیانات ائمه معصومین (ع) بعنوان مجری اصلی عدالت, استکبار و خودبرتر بینی و امتیاز جوئی و یا به تعبیر گویای حضرت امیر {استیثار} اساس همه ستمگری و بی عدالتی هاست. خصیصه خودخواهی به اشکال گوناگون در رفتار و کردار انسان بروز می کند که یکی از حالتهای افراطی آن {استیثار} است که درست در نقطه مقابل ایثار به معنای از خودگذشتگی و مقدم داشتن منافع دیگران بر منافع خود قرار گرفته است. امیرالمومنین (ع) در توصیه خود به مالک اشتر می فرمایند: از اینکه چیزی را به خود اختصاص می دهی, در حالی که همه مردم در آن مساوی هستند, بپرهیز, و از غفلت در آنچه که توجه تو به آن ضروری است و برای همگان معلوم است بر حذر باش, زیرا آنچه را به خود اختصاص داده ای , از تو به نفع دیگران می گیرند و در اندک زمانی پرده از راز کارهایت برداشته می شود و داد مظلوم را از تو بستانند
در اینجا لازم است به ذکر برخی از موانع تحقق عدالت و سبب حاکم شدن ظلم اشاره ای اجمالی گردد:
1- تبعیض: هنگامی که انسان خود خواه و نادان به قدرت و توان دست پیدا کند به خاطر انحصار طلبی, به مرزبندی بین اشخاص و اشیاء می پردازد و در میان آنان تبعیض قائل می گردد و با این نوع رفتار, قوی ترین و فراگیرترین مانع اجرای عدالت اجتماعی شکل می گیرد.ح ضرت امیر(ع) در تحلیل مفهوم تبعیض می فرمایند: وقتی خواسته ها و علاقه مندی های والی ،گوناگون و متفاوت گردد ، او را از بسیاری از عدالتها باز می دارد.
2- سود جویی و منافع شخصی:
سود جوئی و به دنبال منافع شخصی بودن, یکی دیگر از موانع ایجاد عدالت در یک جامعه است اگر شخصی با چنین ویژگی , در جایگاه های حکومتی و ادارات دولتی قرار بگیرد و یا در مراحل تصمیم گیری اقتصادی و فرهنگی نفوذ نماید. جامعه را از رسیدن به کمال مطلوب و حاکم شدن عدالت باز داشته تنها چیزی که نصیب مردم خواهد شد ظلم و فساد و بی عدالتی خواهد بود.
3- ضعف نفسی: از دیگر موانع اجرای عدالت و یا به تعبیر دیگر از مهم ترین عواملی که شمشیر عدالت را کُند و آهنگ عدالت خواهی را سست می کند, ضعف نفس و سستی اراده و خود باختگی می باشد. اگر اعضای دولت و تصمیم گیران کلان یک جامعه و مشاوران و مجریان قوانین و مقررات حکومتی , و نیز مردمی که باید حامی عدالت و مجریان عدالت باشند و به پشتیبانی از حق و عدل برخیزند, سستی کنند و در مقابل منفعت جوئی شخص یا گروهی دیگران ایستادگی نکنند, اهداف عدالتخواهانه , زمینه ظهور و بروز نخواهد یافت. حضرت علی (ع) در یکی از فرمایشات خویش که اشاره ای صریح به همین موضوع می باشد می فرمایند: آن که تن به ذلت داده است, دفع ستم نتواند و حق, جز با کوشش و تلاش به دست نیاید.
4- امتیاز جویی: امتیاز جویی خواص یک جامعه, یکی از موانع اجرای عدالت در ان جامعه می باشد. برخی از افراد جامعه که تنها به دلیل نزدیکی و یا خویشاوندی با مرکز قدرت, خود را برتر از دیگران دانسته و همواره اصل و اساس منابع و امکانات و محصولات و سیاستها را منحوض خود می شمارند, از مهمترین موانع اجرای عدالت می باشند. که امیرالمومنین (ع) با آن درایت و شناخت دقیق از این مشکل عدالت سوز در منشور حکومتی خود می فرمایند: برای والی, نزدیکان و خلوت نشینانی است که خوی برتری جویی و استیثار دارند و در معامله با مردم کم انصافند, ریشه آنان را با بریدن اسباب آن, برآور و به هیچ یک از آنان قطعه زمینی واگذار مکن و مبادا در تو طمع کنند با بستن پیمان هایی که به دیگران زیان رسانند و بار بر دوش دیگران نهند , که گوارایی و رفاه برای آنان باشد و عیب آنان به نام تو رقم بخورد.
اکنون با توجه به مباحث مطرح شده بخوبی واضح است که علل تمام بی عدالتیها و ستمهای روا شده بر جوامع اسلامی بر می گردد به خود مسلمین که به همان مقدار که از قرآن و اهل بیت دوری جستند به همان مقدار نیز از عدالت طلبی و برخورداری از عدالت اسلامی که زمینه ساز برپایی یک جامعه اسلامی نمونه و آرمانی می باشد دور خواهند شد.
جایگاه عدل الهی در کانون گفتمان قرآن