بنام خدا

از وقتى که انسان از دنیا مى رود تا هنگام برپا شدن قیامت ، روح او در عالمى به سر مى برد که به آن ، عالم برزخ گفته مى شود . از امام صادق(علیه السلام) پرسیدند : برزخ چیست ؟ فرمود : قبر است از زمان مردن تا قیامت . در عالم برزخ ، حوادث زیادى اتفاق مى افتد که در برخى از آیات قرآن از جمله آیات 99 و 100 سوره مؤمنون و در روایات فراوانى ، بدان حوادث اشاره شده است ; به عنوان نمونه به برخى از حوادثى که شب اوّل قبر اتفاق مى افتد ، اشاره مى شود :
1 . پرسش در قبر
از مضمون روایت امام سجاد(علیه السلام) استفاده مى شود که وقتى انسان را در قبر مى گذارند ، دو فرشته از فرشته هاى الهى به سراغ او مى آیند و از اصول عقاید ، یعنى توحید ، نبوت و امامت او و اینکه از چه پیشوایانى پیروى مى کرده و از چگونگى مصرف کردن عمر در طرق مختلف و طریق کسب اموال و مصرف آنها مى پرسند ، و چنانچه از مؤمنان راستین باشد ، بخوبى از عهده جواب بر مى آید و مشمول رحمت و عنایات حق مى شود و اگر از مؤمنان نباشد ، در پاسخ سؤالات ، عاجز مى ماند و مشمول عذاب دردناک برزخى مى شود .•
2 . حضور ائمه(علیهم السلام)
وقتى مؤمن بمیرد ، پیامبر(صلى الله علیه وآله) و حضرت على و فاطمه و امام حسن و امام حسین(علیهم السلام) همراه با ملائکه مقربى مى آیند ، و اگر مؤمن توانست جواب نکیر و منکر را بدهد ، آنها به نفع او شهادت مى دهند ، و اگر نتوانست جواب بدهد (زبانش بند آمد) پیامبر خدا(صلى الله علیه وآله) به امر خدا شهادت مى دهد که این مؤمن ، زبانش از ترس بند آمده است ; وگرنه به آنچه شما مى پرسید ، معتقد است ، و حضرت على و فاطمه و امام حسن و امام حسین(علیهم السلام) نیز فرمایش حضرت رسول را تأیید مى کنند .•
3 . تجسم اعمال
امام صادق(علیه السلام) فرمود : «وقتى مؤمن داخل قبر شود ، (با توجه به تجسم اعمال ) نماز در سمت راست و زکات در سمت چپ او قرار مى گیرد و نیکوکارى هایش بالاى سر او سایه مى افکنند و «صبر» در قسمتى دیگر قرار مى گیرد . وقتى دو فرشته براى پرسش مى آیند ، «صبر» به نماز و روزه مى گوید : از صاحبتان دفاع کنید وگرنه من آماده دفاع هستم » .•
4 . فشار قبر
آن گونه که از برخى احادیث استفاده مى شود ، فشار قبر براى همه هست ; البته در برخى ، کیفر اعمال محسوب مى شود و براى بعضى ، ملایم تر و به منزله کفاره گناهان و جبران کوتاهى هاست .
امام صادق(علیه السلام) از رسول اکرم(صلى الله علیه وآله) نقل فرموده است که «ضَغطَةُ القَبْرِ لِلْمُؤْمِنِ کَفّارَةٌ لِما کان مِنْهُ من تَضْییع النِّعَم ; فشار قبر براى مؤمن ، کفاره نعمتهایى است که ضایع کرده است » .•
5 . وحشت شب اوّل قبر
در مورد هول و هراس قبر ، در روایتى حضرت على(علیه السلام) فرمود : «براى کسى که آمرزیده نشود ، بعد از مرگ ، از خود «مرگ » شدیدتر است . از قبر ، و تنگى و تاریکى آن بر حذر باشید ; همانا قبر هر روز مى گوید : من خانه غربتم . من خانه وحشتم . من خانه کِرْم هستم و قبر (براى مؤمنان ) باغى از باغهاى بهشت ، و (براى گناهکاران ) گودالى از گودالهاى آتش است . زندگى و معیشت سختى که خدا دشمنان خودش را از آن ترسانده ، عذاب قبر است » .•

پی نوشت ها::
1 . بحار الانوار ، مجلسى(رحمه الله) ، ج 6 ، ص 223 ، حدیث 24 ، دار احیاء التراث ا
1 . بحار الانوار ، ج 6 ، ص 229 ، ح 32 .
1 . بحار الانوار ، همان ، ص 230 ، ح 35 .
1 . بحار الانوار ، ص 221 ، ح 16 و 19 .
1 . بحار الانوار ، همان ، ص 218 ، ح 13 .