بنام آنکه جان را فکرت آموخت

چرا در این دنیا بعضی غرق در نعمت و بعضی دیگر در مشکلات غرق هستند ؟چرا همه به طور مساوی از نعمت های خداوند سهم نمی برند؟این عدالت است؟
سوال بالا را یکی از بازدید کنندگان محترم وبلاگ مطرح نمود ه وجوابشو از بنده خواست.چون احساس کردم که این سوالی باشه که در ذهن خیلی از ماها نقش بسته باشه لذا بهتر دیدم تا جوابشو بعنوان یک پست مستقل براتون بزارم
تفاوت بهره مندی انسانها از امکانات ونعمات الهی در بیشتر موارد می شود، گفت که: نتیجه کار وتلاش خود انسانهاست و با جرأت باید گفت که : قانون آفرینش بر این امر مهمّ  بنا نهاده شده  که هرکسی به اندازه تلاش وکوشش خود بهره مند گردد .پس یقینا کسی که با تنبلی (دور از جون شما) خو گرفته باشد وبدنبال کسب روزی حلال نرود نمی تواند مانند دیگران از نعمتهای دنیوی بهره گیرد وکسی که کار وتلاش بیشتری کند بهره بیشتری نصیب او می گردد.پس سبب بهره مند ی از نعمتهای دنیوی بشر ،خود شخص است .

البته ، برخی از تفاوتها هم، طبیعی ولازمه آفرینش بشر است ،یعنی هر قدر که اصول عدالت در جامعه بشری رعایت گردد ، بازهم همه انسانها از لحاظ استعداد و هوش و... یکسان نیستند..
اجازه بده تا در اینجا جمله ای زیبا از استاد مطهری نقل کنم:{معنای عدالت این نیست که همه مردم از هر نظر در یک حدّ ویک مرتبه ویک اندازه ای باشند .جامعه خود به خود مقامات ودر جاتی دارد و در این جهت مثل یک پیکر است (همین حالا  اگر یک نگاهی به بد نمان بکنیم تمام أجزاء بدن از نوک انگشتان گرفته تا موی سر با هم تفاوت دارند  امّا همه اینها جمع شده ودر قالب یک مجموعه ای فعالیت می کنند) خوب،وقتی که یک جامعه مقامات ودرجاتی دارد ،باید هم تقسیم بندی ودر جه بندی شود.وبهترین راه برای این امر،آزاد گذاشتن افراد وزمینه ایجاد یک مسابقه را فراهم کردن است .همین که پای مسابقه به میان آمد ،خود به خود به موجب اینکه استعداد ها در همه یکسان نیست وبه خاطر اینکه مقدار تلاشها نیز یکسان نمی باشد ،اختلاف وتفاوت به میان آمده و یکی جلو می افتد ویکی هم عقب می ماند}(1)
اینرا هم فراموش نکن که:بطور معمول بخشش ها ی الهی واستعدادها  آنچنان تقسیم شده اندکه هر کسی قسمتی از آن ها را دارا می باشد.منظورم این است که کمتر کسی پیدا می شود که همه نعمتهای دنیا را یک جا داشته باشد .خیلی ها هستند که کلّی پول وثروت دارند امّا به خاطر یک بیماری ،یک عمر در حسرت خوردن یک غذای خوشمزه مثل کباب برّه
می سوزندوحاضرند تمام مال وثروت خودشان را بدهند فقط یکبار غذای خوب وخوشمزه بخورند.
خداوند در قرآن کریم می فرماید:{ما معیشت آنان را در حیات دنیا میان آنان تقسیم کردیم وبعضی را بر بعضی دیگر برتری دادیم ،تا آنها یکدیگر را به کار گیرند وبه یکدیگر خدمت نمایند}(2)
میدان مسابقه ورقابت باید برای باز باشد که این نیز مربوط به خود انسانها می باشد. « براى به وجود آمدن یک جامعه کامل، نیاز به استعدادها و ذوق‏ها و ساختمان‏هاى مختلف بدنى و فکرى است، اما نه به این معنى که بعضى از اعضاى پیکر اجتماع در محرومیت به سر برند و یا خدمات آن‏ها کوچک شمرده شود و یا تحقیر گردند، همان طور که سلول‏هاى بدن باتمام تفاوتى که دارند، همگى از غذا و هوا و سایر نیازمندى‏ها به مقدار لازم بهره مى‏گیرند».(3)
 در اینجا ممکن است یکی بپرسد که چرا خداوند نظام خلقت را طورى بنا نکرد که بشر بدون این تفاوت‏ها، به زندگى اجتماعى خود ادامه دهد. در پاسخ، قرآن مجید به یکى از اسرار مهم تفاوت‏ها اشاره کرده و آن آزمایش الهى است.
خداوند مى‏فرماید: «او کسى است که شما را جانشینان در زمین قرار داد و بعضى را بر بعض دیگر درجاتى داد، تا شما را به آن چه در اختیارتان قرار داده بیازماید».(4)
تفاوت‏ها براى این است که معلوم شود انسان چگونه از امکانات خدادادى بهره بردارى مى‏کند. اگر نابرابرى‏ها نبود، زمینه امتحان از میان مى‏رفت.
بعضى افراد با نعمت و گروهى دیگر با نقمت و تنگدستى آزمایش مى‏شوند. مطمئناً آنان که بیشتر نعمت استعداد و توانایى دارند، بیشتر مورد سؤال و درخواست مى‏شوند و باید بیشتر پاسخگو باشند.دقیقا مثل این است که ما میادین ورزشی را در نظر بگیریمکه درسته همشون میدان ورزشی هستند امّا یکی میدان کشتی هست ویکی هم میدان دو ومیدانی ودیگری ،در اینجا آیا کسی می تواند اعتراض کند که این چه ظلمی است صورت می گیرد که میدان بازی یکی 10 متر ودیگری 1000متر است؟یقینا نه .چون  که وسعت زمین هر کدام به تناسب نوع بازی آن می باشد.
خدا مصلحت بندگانش را بهتر از خود آنان مى‏داند. چه بسا کسانى که دوست دارند از نظر زندگى در رفاه باشند، ولى پروردگار صلاح آنان را در این امر نمى‏بیند، همان طورى که قرآن مجید مى‏فرماید: «چه بسا شما را چیزى خوش نیاید، در حالى که خیرتان در آن است و یا چیزى را دوست داشته باشید، در حالى که شرّتان در آن است و خدا مى‏داند و شما نمى‏دانید».(5)
پس اگر انسان نهایت تلاش خود را به کار گرفت، اما درها را به روى خود بسته دید باید بداند در این امر مصلحتى بوده است. چه بسا کسانى هنگامى که ثروتمند شدند، خدا را فراموش کردند. از این رو قرآن کریم مى‏فرماید: «اگر خداوند روزى را براى تمام بندگانش گسترش دهد، در زمین طغیان و ستم مى‏کنند»(6).
و در آخر مطالبم باید عرض کنم که گاهى ثروت بى حساب و رفاه، یک مجازات الهى است. پس نه نعمت ظاهرى نشانه محبت الهى است و نه نقمت و بلا نشانه بى اعتنایى خدا به بنده است، بلکه این دو براى افراد مختلف، حکم متفاوتى دارد و عدالت با حکمت الهى همواره مقرون است و یکى فداى دیگرى نمى‏شود، بنابراین، نکته مهم در سرتاسر این موضوع آن است که نگاه خود را به زندگى در این جهان نباید محدود کنیم. این بخش از زندگى را باید در پیوست با بخش عظیم‏تر از زندگى و حیات جاودانه و عالم برتر و حقیقى‏تر نگاه کنیم. اگر نگاه ما به زندگى محدود به دنیا بود، اشکال از تفاوت‏ها در این دنیا به جا بود، در حالى که هر چیزى در دنیا، آزمایشى براى انسان است که در عالم دیگر نتیجه آن را خواهیم دید و همان گونه که خداوند فرموده است: «خداوند زندگى و مرگ را آفرید تا شما را بیازماید که کدامین بهترین در عمل خواهید بود».(7)
پاورقی :
1) استاد مطهرى، بیست گفتار، ص 109.
2) زخرف (43) آیه 31.
3) تفسیر نمونه، ج 3، ص 366.
4) انعام (6) آیه 165.
5) بقره (2) آیه 216.
6) شورى (42) آیه 27.
7) ملک (67) آیه 2.